Cumhuriyet Dönemi Öğretici Metinler Özellikleri
1-) Öğretici Metinler bu dönemde büyük ilerlemeler kaydetmiş deneme, makale, gezi yazısı, hatıra, fıkra, eleştiri alanalarında önemli eserler verilmiştir.
2-) Bilgi verme, düşündürme, açıklama amaçlanmış metnin yapısı, dil ve anlatımı, kullanılan motifler, bu amaçlara göre belirlenmiştir.
3-) Kurtuluş Savaş'ından yeni çıkmış olan ülkenin Atatürk ilke ve inkilapları doğrultusunda büyük bir kalkınmaya girişmesi sonunda millete ve kültürüne yönelmiş anadolu ve anadolu insanı konu edilmiştir.
4-) Öğretici metinlerde günlük konuşma dilindeki Türkçe sözcükler halk söyleyişlerindeki tamlamalar kullanılır. Arapça ve Farsça sözcüklere fazla yer verilmez.
5-) Bu dönem yazarları öğretici metinlerde terim ve kavramları gündelik hayata ait sözcük ve sözcük gruplarını kullanarak edebi bakımdan güçlü bir anlatıma ulaşmayı amaçlar.
6-) Cumhuriyet dönemi Türk Edebiyatı Öğretici metinlerinde yazı dilinin konuşma diline yaklaştırılması açık sade bir dilin kullanılması daha fazla okura ulaşılmasını sağlamıştır.
Deneme Özellikleri :
1-) Yazarın kendi isteğiyle seçtiği herhangi bir konuyla ilgili görüşlerini serbestçe ifade ettiği yazılardır.
2-) Denemede anlatılanların ispatlanması zorunlu değildir.
3-) Denemede yazar kendisiyle konuşmuş gibi yazar.
4-) Bilgi vermek amacı güdülmez, okuyucuyu düşünmeye yönlendirmek esas amaçtır.
5-) Dünya edebiyatında bazı ünlü deneme yazarları ; Montaigne, Bacon, Allain
Türk edebiyatında bazı ünlü deneme yazarları ; Ahmet Haşim, Nurullah Ataç, Mehmet Kaplan, Suut Kemal Yetkin
Makale Özellikleri :
1-) Bir konuda bir gerçeği açıklamak, bir konuda görüş ve düşünceleri öne sürmek ya da bir tezi savunmak için yazılan yazılardır.
2-) Her konuda yazılabilir.
3-) Anlatım yalın ve yoğundur. Nesnel bir nitelik taşır.
4-) Makalede ileri sürülen görüşler ispatlanmalıdır
5-) Türk Edebiyatındaki ilk makale örneği Şinasi' nin Tercuman-ı Ahval Mukaddimesi dir. Namık Kemal, Ziya Gökalp vs.
Gezi Yazısı (Seyehatname) Özellikleri :
1-) Gezip görülen yerlerin özelliklerinin anlatıldığı yazılardır.
2-) Yazar, gezdiği yerin coğrafyası tarihi ve doğal güzellikleri, kültürel ve ekonomik durumu hakkında bilgi verir.
3-) Hukuk, Folklor, sosyoloji gibi bilim dalları açısından önemli bir kaynaktır. Marco Polo, İbni Batuta, Evliya Çelebi, Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim, Reşat Nuri öenmli isimlerdir.
Hatıra (Anı) Özellikleri :
1-) Yazarın yaşadığı ya da tanık olduğu olayları anlattığı yazı türüdür.
2-) Anı yazarı olayları kedndi düşüncesine göre yazıya aktarır ama gerçeklerden uzaklaşmaz.
3-) Yaşanan olayın üzerinden biraz zaman geçtikten sonra yazı yazılabilir.
Yorum Gönder